Αιματουρία

Αιματουρία μακροσκοπική και μικροσκοπική

Γράφει ο Δρ.Πέτρος Θάνος Χειρουργός Ουρολόγος , Ανδρολόγος

 

Στην αιματουρία υπάρχει πρόσμιξη των ούρων με αίμα και αυτό μπορεί να είναι εμφανές είτε από το χρώμα τους, όταν αυτό είναι κόκκινο σε διάφορες αποχρώσεις, οπότε η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως μακροσκοπική αιματουρία, είτε όταν τα ερυθρά  αιμοσφαίρια ανευρίσκονται στο ίζημα των ούρων (μικροσκοπική αιματουρία) εικ.1. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε ένα φαινόμενο παθολογικό, που πρέπει επισταμένα να ελέγχεται για τον αποκλεισμό σοβαρών καταστάσεων ή την αντιμετώπισή τους. Στην Ιατρική η παρουσία αίματος στα ούρα χαρακτηρίζεται ως αιματουρία. Αν είναι ορατή με το μάτι ονομάζεται μακροσκοπική αιματουρία ενώ αν φαίνεται μόνο με το μικροσκόπιο (στη γενική ούρων) μικροσκοπική. Η αιματουρία χρήζει ιδιαίτερης προσοχής καθώς μπορεί να είναι σημάδι για ένα μεγάλο αριθμό ασθενειών από τα νεφρά και ολόκληρο το ουροποιητικό σύστημα. Ακόμα, και ένα επεισόδιο αιματουρίας μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για την έγκαιρη διάγνωση κάποιας νόσου και δε πρέπει να αγνοηθεί.

Εικόνα 1. Αιματουρία μικροσκοπική ή μακροσκοπική

Σημαντικό επίσης είναι το ιστορικό καθώς και το είδος της αιματουρίας. Αν είναι δηλαδή ανώδυνη ή επώδυνη, αν εμφανίζεται στην αρχή, στο τέλος ή καθόλη τη διάρκεια της ούρησης. Το ιστορικό παίζει μεγάλο ρόλο στη διάγνωση της αιτίας καθώς προηγούμενες ασθένειες όπως πέτρες στο ουροποιητικό μπορεί να ευθύνονται για το αίμα στα ούρα. Ακόμα, συνήθειες όπως το κάπνισμα μπορεί να είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία ασθενειών όπως ο καρκίνος της κύστης που σύμπτωμά του είναι η αιματουρία.

Η αιματουρία, μικροσκοπική ή μακροσκοπική μπορεί να συνδυάζεται ή να συνοδεύει επώδυνες καταστάσεις, όπως ο κωλικός του νεφρού, ο υπερηβικός πόνος της κυστίτιδας ή η επώδυνη συχνουρία της λιθίασης της κύστης (επώδυνη αιματουρία) ή να εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς θορυβώδη και επώδυνα συμπτώματα, οπότε χαρακτηρίζεται ως ανώδυνη αιματουρία. Υπάρχει ένας άγραφος κανόνας στην καθημέρα πράξη, που όμως έχει τις εξαιρέσεις του, που λέει ότι η ανώδυνη αιματουρία είναι κακό προγνωστικό σημείο και συνδυάζεται με την παρουσία όγκων, όπως τα θηλώματα της κύστης ή τα αδενοκαρκινώματα του νεφρού. Άρα εκείνο που αποτελεί κανόνα άνευ εξαιρέσεων σε περιπτώσεις αιματουρίας, είναι η επιτακτική ανάγκη του κλινικού και εργαστηριακού ελέγχου του ασθενή, για τον αποκλεισμό δυσάρεστων παθολογικών καταστάσεων ή για τον εντοπισμό και την έγκαιρη αντιμετώπισή τους .

Κάθε ασθενής με αιματουρία πρέπει να διερευνάται με ενδοφλέβια ουρογραφία. Αν υπάρχουν αντενδείξεις για τη διενέργειά της, χρειαζόμαστε μία ακτινογραφία Ν.Ο.Κ. και έλεγχο του Ουροποιητικού με τους υπερήχους ή και με αξονική τομογραφία, ενώ επί φυσιολογικών ευρημάτων, ο έλεγχος συμπληρώνεται με την κυστεοσκόπηση.

Σε περιπτώσεις μακροσκοπικής κυρίως αιματουρίας εικ.2 είναι σωστό να αναζητείται η στιγμή της εμφάνισής σε σχέση με την ούρηση, αν δηλαδή όλα τα ούρα μιάς ούρησης είναι κόκκινα (ολική αιματουρία)

Εικόνα 2. Μακροσκοπική αιματουρία ήπια (ροζέ) και πιο σοβαρή (κόκκινο κρασί)
ή αν αυτό παρατηρείται στην αρχή της (αρχική αιματουρία) ή στο τελείωμά της (τελική αιματουρία), διότι η ολική αιματουρία συνδυάζεται συνήθως με παθήσεις των νεφρών, η αρχική με παθήσεις του αυχένα της κύστης ή της οπίσθιας και πρόσθιας ουρήθρας, ενώ τελική αιματουρία παρατηρείται συχνότερα σε παθήσεις της ουροδόχου κύστης.