Η διαγνωστική προσέγγιση της στυτικής δυσλειτουργίας

Γράφει ο Δρ. Πέτρος Δ. Θάνος  

             Χειρουργός Ουρολόγος

Από το περιοδικό « ΕΓΩ ,WEEKLY »

Η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει το ιστορικό του ασθενούς (πολύτιμη η χρήση ειδικών ερωτηματολογίων όπως o διεθνής δείκτης στυτικής λειτουργίας ΙΙΕF), την εκτίμηση του ψυχολογικού του προφίλ, την κλινική εξέταση και τον εργαστηριακό έλεγχο με γενικές εξετάσεις αίματος (σάκχαρο, λιπίδια) και ειδικές, όπως η μέτρηση συγκεκριμένων ορμονών (FSH, LH, Προλακτίνη, Τεστοστερόνη). Βασίζεται δε σε εξειδικευμένες εξετάσεις που στηρίζονται στην πρόκληση στυτικών επεισοδίων με τη χρήση αγγειοδιασταλτικών ουσιών και τον έλεγχο αυτών. Αυτές είναι η δυναμική σκληρομετρία πραγματικού χρόνου (RT Rigiscan) και το Doppler υπερηχογράφημα των πεϊκών αρτηριών.

Πολύτιμη είναι η μελέτη των νυκτερινών στύσεων (NPT), των αντανακλαστικών, δηλαδή, στυτικών επεισοδίων που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου. Αυτές, έχοντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (αριθμό, διάρκεια, σκλητότητα) και εκφράζοντας την ομαλή ή όχι λειτουργία του στυτικού μηχανισμού ανεξαρτήτως ψυχογενών ερεθισμάτων, μπορούν να θέσουν τη διαφορική διάγνωση μεταξύ ψυχογενούς και οργανικής διαταραχής. Έτσι ελέγχεται πλήρως ο ασθενής με σκοπό αφενός μεν την αποκάλυψη και θεραπεία ασθενειών που κρύβονται πίσω ή προκαλούν τη στυτική δυσλειτουργία αφετέρου δε την αντιμετώπιση του στυτικού προβλήματος.

Doppler - Τriplex πέους

Ο υπερηχο-τομογραφικός έλεγχος συνοδευόμενος από  έγχρωμο Doppler - Τriplex πέους μετά από έγχυση αγγειοδραστικής ουσίας δίνει την απάντηση. Καθορίζει αν η στυτική δυσλειτουργία οφείλεται σε οργανικά αίτια αφού υπολογίζει με μεγάλη ακρίβεια την αρτηριακή και φλεβική επάρκεια ή ανεπάρκεια αντίστοιχα , την μέγιστη συστολική πίεση (PSV),  την τελοδιαστολική πίεση (EDV), τον δείκτη RI (resistive index), την διάμετρο των σηραγγωδών αρτηριών του πέους καθώς και την μεταβολή των σηραγγωδών σωμάτων πριν και κατά την στύση.

Είναι πολύ σημαντική η εξέταση αυτή διότι μπορεί ν αποκλείσει άμεσα τον ψυχολογικό παράγοντα ή αν συνυπάρχει. Εφ όσον γίνει η εξέταση αυτή πολλές φορές δεν χρειάζεται να γίνουν όλες οι εξετάσεις που αφορούν την το πρόβλημα (αιματολογικές κ.α.) διότι δείχνει πιο είναι το πρόβλημα και μάλιστα αν το αίτιο είναι αγγειακής αιτιολογίας , πολύ σημαντικό για τον Ειδικό Ουρολόγο. Η εξέταση γίνεται σε χώρο ιατρείου, φυσικά είναι απεικονιστική (όπως ο υπέρηχος ) και ανώδυνη, σύντομη και πάνω απ όλα εύστοχη, αποτελεσματική και σίγουρη στην απάντηση που δίνει.

Ο προσδιορισμός της αγγειακής ανεπάρκειας ως αίτιου στυτικής δυσλειτουργίας με το έγχρωμο Doppler

Σκοπός : Σκοπός της μελέτης είναι ο προσδιορισμός της συχνότητας της αγγειακής ανεπάρκειας με τη βοήθεια του έγχρωμου Doppler μετά την ένεση αγγειοδραστικής ουσίας, ως αιτίου στυτικής δυσλειτουργίας σε δύο ηλικιακές ομάδες ασθενών.

Yλικό και μέθοδος : Aπό τον Απρίλιο του 2007 έως τον Απρίλιο του 2008, 76 ασθενείς με μέτρια ως σοβαρή στυτική δυσλειτουργία ηλικίας 25-69 έτών (μ.ο 47 έτη) υποβλήθηκαν σε έγχρωμο Doppler για τη διερεύνηση του αιτίου. Οι ασθενείς χωρίσθηκαν σε δύο ομάδες με βάση την ηλικία τους. Στην πρώτη ομάδα (Α) περιλαμβάνονταν 25 ασθενείς ηλικίας 25-45 ετών και στη δεύτερη (Β) 51 ασθενείς ηλικίας 45-69. Και στις δύο ομάδες οι ασθενείς έπασχαν από  στυτική δυσλειτουργία  πάνω από δύο έτη. Κανείς από τους 76 ασθενείς δεν έπασχε από νευρολογική νόσο και δεν παρουσίαζε χαμηλές τιμές τεστοστερόνης. Η διαγνωστική προσέγγιση περιελάμβανε κλινική εξέταση, πλήρη εργαστηριακό και ορμονικό έλεγχο, υπερηχοτομογραφικό έλεγχο πέους και έγχρωμο Doppler σηραγγωδών αρτηριών  μετά την έγχυση 20 μgr αλπροσταδίλης. Έγινε προσδιορισμός της διαμέτρου των σηραγγωδών αρτηριών καθώς και της συστολικής(PSV), τελοδιαστολικής (ΕDV) ταχύτητας ροής των σηραγγωδών αρτηριών και του δείκτη αντίστασης (R.I.). 

Αποτελέσματα : Στην ομάδα Α η μέση μέγιστη συστολική ταχύτητα ροής (mPSV) υπολογίσθηκε σε 35,02 cm/s , η μέση τελοδιαστολική ταχύτητα ροής(EDV) σε 4,2 cm/s και ο δείκτης αντίστασης (R.I) σε 0,88. Στην ομάδα Α μόνο το 12% παρουσίαζε ήπια αρτηριακή ανεπάρκεια, ενώ κανείς ασθενής δεν παρουσίαζε φλεβική διαφυγή. Στην ομάδα B η μέση μέγιστη συστολική ροή ήταν 32,1 cm/s , η τελοδιαστολική  4,52 cm/s και ο δείκτης αντίστασης R.I=0,86. Στην ομάδα αυτή 19,6% των ασθενών παρουσίαζε ήπια αρτηριακή ανεπάρκεια, 5,9% σοβαρή αρτηριακή ανεπάρκεια , 7,84% φλεβική διαφυγή  και 9,8% νόσο Peyronie χωρίς επίδραση στις τιμές.

Συμπεράσματα: Παρά το γεγονός, ότι μετά την επιλογή των ασθενών και στις δύο ομάδες, η πιθανότερη αιτία μέτριας ως σοβαρής στυτικής δυσλειτουργίας από οργανικής πλευράς, θα ήταν αγγειακή διαταραχή, κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε, ιδιαίτερα στην ομάδα A, όπου παρατηρήθηκε μετρίου βαθμού αρτηριακή ανεπάρκεια  μόνο σε τρεις ασθενείς, ενώ φλεβική διαφυγή σε κανέναν. Στην ομάδα B βέβαια παρατηρήθηκε μεν αρκετά συχνότερα αρτηριακή ανεπάρκεια (25,5% εκ των οποίων μόνο 5,9 % σοβαρή) και φλεβική διαφυγή (7,84), όπως αναμένονταν, αλλά σίγουρα επί συνόλου η αγγειακή διαταραχή δεν ήταν η κύρια αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας τους. Συνεπώς η αγγειακή ανεπάρκεια αποτελεί ένα μικρό ποσοστό αιτιολογίας εγκατεστημένης μέτριας και σοβαρής στυτικής δυσλειτουργίας σε μη νευρολογικούς ασθενείς με φυσιολογικό ορμονικό profile ιδίαιτερα στις νεώτερες ηλικίες.

Άρα η ψυχολογική υποστήριξη από τον ειδικό και ο περιορισμός της υπερβολικής χορήγησης αναστολέων της 5 φωσφοδιεστεράσης είναι θέματα, που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

Μεγάλο λάθος φταίνε όλοι!

Είναι μεγάλο λάθος να γίνεται λήψη φαρμάκων για το πρόβλημά σας, για το πρόβλημα της στύσης χωρίς να γίνει ο παραπάνω έλεγχος. Επιβάλλεται η εξέταση που προ-ανέφερα διότι μας δίνει τις απαντήσεις που θέλουμε δηλαδή αν το πρόβλημα είναι οργανικό οπότε ο Ουρολόγος έχει απόλυτη θέση στην θεραπεία ή δεν υπάρχει οργανικό πρόβλημα οπότε φρόνιμο θα ήταν να επιληφθεί ο ειδικός ψυχολόγος-σεξολόγος.

Φυσικά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συνυπάρχουν και οργανικής και ψυχολογικής φύσεως αίτια, εκεί επιβάλλεται η συνεργασία για το καλύτερο αποτέλεσμα.Τα φάρμακα για την στυτική δυσλειτουργία είναι επικίνδυνα χωρίς την σύσταση του Ειδικού. Πώς μπορεί να πάει κάποιος σ' ένα φαρμακείο και να τα πάρει έτσι; τι δόση θα πάρει; για πόσο διάστημα; Και άλλα πολλά. Επίσης λάθος είναι η προσέγγιση θα πάρω ένα δύο χάπια αν δω αποτέλεσμα τότε όλα καλά ή η λήψη για ένα διάστημα κι αναλόγως βλέπουμε.