Στυτική δυσλειτουργία αίτια και θεραπεία

Γράφει ο Δρ. Πέτρος Δ. Θάνος  
              Χειρουργός Ουρολόγος

Από το περιοδικό « Men's Health »

Η δυσλειτουργία της στύσης χαρακτηρίζεται ως ένα νευρο-αγγειακό φαινόμενο κι έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία επίτευξης στύσης με αρκετή σκληρότητα και διάρκεια ώστε να επιτευχθεί ικανοποιητική σεξουαλική επαφή για τουλάχιστον 6 μήνες. Περισσότεροι από 200.000.000 άνδρες στον κόσμο πάσχουν από στυτική δυσλειτουργία και στο μέλλον ο αριθμός θα αυξηθεί δραματικά ενώ τουλάχιστον 300.000 Έλληνες αντιμετωπίζουν πρόβλημα δυσλειτουργίας στύσης.

Η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί πρόβλημα προσωπικό αλλά και κοινωνικό με πολλές προεκτάσεις γι αυτόν τον λόγο ο κάθε ανδρολογικός ασθενής χρειάζεται ιδιαίτερη μεταχείρηση και φυσικά σωστή προσέγγιση στο πρόβλημά του.Η ταυτοποίηση του αιτίου της στυτικής δυσλειτουργίας σε σχέση με τα απαραίτητα στοιχεία θα προσφέρουν την καλύτερη και ουσιαστικότερη θεραπεία στον ασθενή.

Η άγνοια και ο φόβος που συνοδεύουν τη στυτική δυσλειτουργία, κάνουν αδύνατη την αντιμετώπιση της, μια και μόνο το 5% των ανδρών που αντιμετωπίζει στυτικά προβλήματα απευθύνεται σε ειδικούς, ενώ θα μπορούσε να υπάρξει θεραπεία για το 95% των περιπτώσεων.

Αιτιολογία της στυτικής δυσλειτουργίας του άνδρα

Υπάρχουν δύο κύριες μορφές ή τύποι στυτικής δυσλειτουργίας, που έχουν σχέση με την αιτία που προκαλεί την δυσάρεστη αυτή κατάσταση, η ψυχογενής και η οργανική στυτική δυσλειτουργία.

Η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία, σχετίζεται με το άγχος και την ανησυχία, που προκαλεί η σκέψη της ερωτικής πράξης ή η αποτυχία σε προηγούμενη ή προηγούμενες απόπειρες και εκτελέσεις της, που μπορεί να σχετίζονται με γενικότερα ψυχολογικά προβλήματα ή με κατάθλιψη και με τη λήψη διαφόρων ψυχοφαρμάκων.  Η πιο συχνή αιτία της ψυχογενούς στυτικής δυσλειτουργίας είναι η κατάθλιψη, που αποτελεί σύνηθες πρόβλημα για πολλούς ανθρώπους, και το άγχος απόδοσης.  Γενικότερα, οποιαδήποτε μορφή  άγχους μπορεί να διαταράξει την σεξουαλική επίδοση. "Με τον όρο άγχος απόδοσης, αναφερόμαστε στο άγχος που δημιουργείται την ώρα της σεξουαλικής επαφής ή και πριν από αυτήν. Σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την μείωση ή την αύξηση του άγχους απόδοσης, είναι επίσης η σχέση του ζευγαριού αλλά και η οικειότητα ανάμεσα στους συντρόφους.

Η μεγάλη πλειοψηφία (περισσότερο από 85%) των περιπτώσεων δυσλειτουργίας στύσης οφείλεται σε οργανικά αίτια, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά προβλήματα π.χ. η στεφανιαία νόσος ,  η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη ή/και τριγλυκερίδια),επίσης ανατομικά αίτια όπως  η φίμωση , μικροφαλία ,κάμψεις του πέους π.χ. Ν.Peyronie. Επίσης η λήψη αντι-υπερτασικών φαρμάκων, διουρητικών, αντιφλεγμονωδών, αντικαταθλιπτικών και άλλων, η προστατίτιδα (κυρίως στην χρόνια προστατίτιδα) και παθήσεις-συμπτώματα που έχουν σχέση με τον προστάτη αδένα, ορμονικές διαταραχές π.χ στο επίπεδο της τεστοστερόνης όπου μειώνεται και η Libido, παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, τραύματα στη λεκάνη, χειρουργικές επεμβάσεις στο προστάτη, καπνός, αλκοολισμός, ναρκωτικές ουσίες και άλλα πολλά.

Όταν αναφερόμαστε στην προστατίτιδα ουσιαστικά  μιλάμε για φλεγμονή του προστάτη αδένα. Είναι ύπουλη και συμβάλλει ,ειδικότερα στον νέο άνδρα, αρνητικά στην γονιμότητά του,τον καθιστά υπογόνιμο και βέβαια προκαλεί, ειδικά η χρόνια προστατίτιδα, προβλήματα στύσης. Είναι θα λέγαμε η πιο συχνή φλεγμονή στον άντρα και παρα ταύτα συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ο άντρας προσέρχεται στον Ουρολόγο λόγω στυτικής δυσλειτουργίας  υπογονιμότητας ή πιο σπάνια με συμπτώματα (συχνουρία,έπειξη προς ούρηση κ.α).

Ο συχνότερος τρόπος μόλυνσης του προστάτη είναι κυρίως μέσω της ουρήθρας. Ο κόλπος της γυναίκας φέρει μικρόβια (φυσιολογικά) ,στον άντρα όμως προκαλούν φλεγμονές με κυρίαρχη την προστατίτιδα και τις μορφές της.Τα συνηθέστερα μικρόβια που βρίκουμε στην προστατίτιδα είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli) και διάφορα είδη του Πρωτέα, ενώ λιγότερο συχνά είναι η ψευδομονάδα (Pseudomonas) και ο εντερόκοκκος (Enterococcus).

Η ριζική προστατεκτομή είναι μία επέμβαση που σκοπό έχει την χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου του προστάτη. Βασική αρνητική επιπλοκή της επέμβασης αυτής είναι η σεξουαλική ανικανότητα λόγω διατομής ή τραυματισμού του αγγειο-νευρώδους δεματίου βασική προυπόθεση στην αιμάτωση και νεύρωση του πέους. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, μπορεί να εκτελεσθεί η ριζική προστατεκτομή με την σύγχρονη διατήρηση του αγγειο-νευρώδους δεματίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την διατήρηση της στύσης και κατ' επέκταση την φυσιολογική σεξουαλική ζωή του άντρα. Και στις δύο τεχνικές ο καρκίνος αφαιρείται ριζικά με αποτέλεσμα να μιλάμε έως και για πλήρη ίαση.

Τα αίτια ,λοιπόν,της οργανικής στυτικής δυσλειτουργίας, μπορεί να σχετίζονται με τα εγκεφαλικά ή νωτιαία κέντρα της στύσης και τις μεταξύ τους συνάψεις ή τα νεύρα που μεταφέρουν τα ερεθίσματα (νευρογενή αίτια), όπως και με παθήσεις που επηρεάζουν την κατάσταση του αγγειακού δικτύου (αγγειακά αίτια) ή την ανατομική και λειτουργική κατάσταση του πέους (ορμόνες, φάρμακα και συστηματικές παθήσεις).

Τα συχνότερα νευρογενή αίτια είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και ο αλκοολισμός λόγω της περιφερικής νευροπάθειας που προκαλούν, οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και της πυέλου και οι ριζικές χειρουργικές επεμβάσεις στον προστάτη, την ουροδόχο κύστη και το ορθό, λόγω της καταστροφής των νεύρων που σχετίζονται με τη στύση.

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αγγειακής ανικανότητας είναι:

 το κάπνισμα,
 η υψηλή αρτηριακή πίεση,
 ο διαβήτης,
 οι καρδιακές παθήσεις
 και οι υψηλές τιμές χοληστερίνης

Κλινική εικόνα της στυτικής δυσλειτουργίας

Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες  μορφές, έχοντας συνεχή ή κατά διαστήματα προβλήματα στυτικού χαρακτήρα π.χ. χαλαρή στύση , δεν υπάρχει διάρκεια σκληρότητας , μειωμένη αισθητικότητα κ.α. Επίσης μπορεί να υπάρχουν  διαταραχές εκσπερμάτισης όπως( η πολύ συχνή) πρόωρη εκσπερμάτιση ή και η αδυναμία εκσπερμάτισης ή αλλιώς η καθυστερημένη εκσπερμάτιση , επίσης η  έλλειψη ή σημαντικά μειωμένη ερωτική επιθυμία,η απουσία ή η μείωση της συχνότητας και της έντασης των πρωινών ή και νυκτερινών στύσεων,  η γενικότερη αδυναμία στύσης ή διακυμάνσεις αυτής  τη στιγμή της ερωτικής επαφής ή αδυναμία διατήρησης της στύσης κατά τη διάρκεια των ερωτικών παιχνιδιών.

Σ όλες αυτές τις καταστάσεις θα πρέπει να ελέγχεται η στυτική λειτουργία. Οι περισσότεροι άνδρες ακόμη και όταν συνειδητοποιούν το πρόβλημα τους δεν προσφεύγουν σε ιατρικές λύσεις, αλλά προσπαθούν με ανορθόδοξους τρόπους να το αντιμετωπίσουν. Είναι αξιοσημείωτο ότι, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Ευρωπαϊκές χώρες ο μέσος χρόνος που μεσολαβεί, από την εγκατάσταση του προβλήματος μέχρι την πρώτη επίσκεψη στο γιατρό είναι περίπου δύο χρόνια. Χαρακτηριστικά, μόνο το 5% των ανδρών που αντιμετωπίζει στυτικά προβλήματα απευθύνεται σε ειδικούς, ενώ θα μπορούσε να υπάρξει θεραπεία για το 95% των περιπτώσεων.

Νευρογενή  αίτια είναι όταν τα νεύρα ( που σχετίζονται με την λειτουργία του πέους) δεν λειτουργούν ικανοποιητικά και προκαλείται διαταραχή στη μεταφορά του ερεθίσματος/μηνύματος από τον εγκέφαλο προς το πέος. Νευρολογικές παθήσεις όπως οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και η σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς και χειρουργικές επεμβάσεις που γίνονται στην περιοχή της λεκάνης είναι νευρολογικά αίτια στυτικής δυσλειτουργίας.

Επίσης η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να οφείλεται και σε ορμονικά αίτια, όπως για παράδειγμα, στην έλλειψη “ανδρικών” ορμονών. Επιπλέον, η χρήση ή κατάχρηση φαρμακευτικών ουσιών. Αρκετά φάρμακα, κυρίως όμως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπέρτασης, των καρδιοπαθειών και των ψυχικών διαταραχών έχει βρεθεί πως μπορούν να επηρεάσουν την επίτευξη στύσης, όπως συχνά φαίνεται και στις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.

Οι άντρες που πάσχουν από στυτική δυσλειτουργία πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρικό έλεγχο και για καρδιαγγειακά νοσήματα γιατί μπορεί να είναι πρώιμη ένδειξη αυτών σύμφωνα με μια ιταλική μελέτη που έχει δημοσιευτεί πρόσφατα. Η στυτική δυσλειτουργία λοιπόν, μπορεί να εκδηλωθεί νωρίτερα από την καρδιακή νόσο διότι η πεϊκή αρτηρία έχει μικρότερη διάμετρο από τις στεφανιαίες  και πιθανά να είναι αυτή η αιτία που εμφανίζεται πρώτα η στυτική δυσλειτουργία.