Γράφει ο Δρ. Πέτρος Δ. Θάνος , Χειρουργός Ουρολόγος
Κατά τη γέννηση ο προστάτης αδένας έχει βάρος λίγων γραμμαρίων ενώ κατά την εφηβεία και υπό την επίδραση των ανδρογόνων αυξάνει σε μέγεθος και φτάνει εκείνο που έχει στον ενήλικο άντρα δηλαδή περίπου τα 20 γραμμάρια.Το βάρος αυτό παραμένει το ίδιο για 25 περίπου χρόνια ενώ κατά τη διάρκεια της πέμπτης δεκαετίας παρατηρείται σε ένα ποσοστό 75% μία περαιτέρω αύξηση του μεγέθους του προστάτη.Η υπερπλασία αυτή είναι δυνατόν να παραμείνει μικροσκοπική και να μην καταλήξει σε σημαντική αύξηση του προστάτη αδένα , στους περισσότερους όμως άντρες εξελίσσεται ,η διόγκωση αυτή του προστατικού ιστού, γύρω από την ουρήθρα και είναι δυνατό να προκαλέσει ενοχλήματα και συμπτώματα απόφραξης.
Οι επιπτώσεις της υπερπλασίας δεν είναι δυνατόν να καθορισθούν με ακρίβεια επειδή ένα ποσοστό αντρών με υπερπλασία του προστάτη δεν παρουσιάζει κανένα κλινικό σύμπτωμα ή πάθηση για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αφορά την πλειονότητα των ανδρών που ξεπερνούν την ηλικία των 50 χρόνων ενώ μπορεί να παρουσιασθεί και σε μικρότερες ηλικίες. Έτσι ,λοιπόν, από την ηλικία των 40-50 ετών αρχίζει ο προστάτης αδένας και διογκώνεται κάτω από την επίδραση μίας ορμόνης (της λεγόμενης ανδρικής ορμόνης ) της τεστοστερόνης. Ήδη στην ηλικία των 50 ετών οι μισοί άνδρες παρουσιάζουν υπερτροφικό προστάτη ενώ στην ηλικία των 80 ετών σχεδόν στο 100%.
Συμπτώματα
H διόγκωση του προστάτη γίνεται σταδιακά και προοδευτικά, γι’ αυτόν το λόγο και τα συμπτώματα μπορεί να μην είναι τόσο έντονα. Λόγω ,λοιπόν, της θέσης του οργάνου ,είναι λογικό να προκαλεί και ανάλογα συμπτώματα από τη στιγμή που παρουσιάζεται η διόγκωση αυτή.
Όταν ο άνδρας επιθυμεί να ουρήσει ο προστάτης παρεκτοπίζεται με σκοπό φυσικά την ελεύθερη ούρηση. Όπως γίνεται αντιληπτό αρχίζει να υπάρχει δυσκολία στην ούρηση (δυσουρία) κι αυτό διότι ο διογκωμένος προστάτης εμποδίζει, λόγω των διαστάσεών του ,την ελεύθερη ούρηση προς τα έξω, αφού βρίσκεται ακριβώς μπροστά από την ουροδόχο κύστη.Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα εμφανισθούν και πολλά άλλα συμπτώματα όπως είναι η συχνουρία, η νυκτουρία, ο πόνος, η μείωση της ακτίνας ούρησης ή ακόμα και η διακοπτόμενη ροή των ούρων.
Επίσης η αίσθηση πως η κύστη δεν είναι ποτέ πλήρως άδεια ακόμη και μετά την ούρηση, η ακράτεια, η επιτακτικότητα (το ξαφνικό αίσθημα για επείγουσα ούρηση), η δυσκολία στην εκκίνηση της ούρησης ή ακόμη και η επίσχεση (διακοπή της ροής των ούρων).
Διάγνωση
Οι κυριότερες εξετάσεις ελέγχου της υπερπλασίας του προστάτη είναι κατά βάση τρείς: η δακτυλική εξέταση ,η μέτρηση της ροής των ούρων και το υπερηχογράφημα του προστάτη.
- Η δακτυλική δια του ορθού εξέταση αποτελεί μία σοβαρή ,απλή και σύντομη εξέταση που σκοπό έχει να εκτιμήσει τον όγκο, το μέγεθος του προστάτη και να αποκαλύψει τυχόν ανωμαλίες στο περίγραμμα, την υφή καθώς και την ύπαρξη ύποπτων περιοχών για κακοήθεια.
- Η μέτρηση της ροής των ούρων προσδιορίζεται με την ουρομετρία.Η ουρομετρία ,η οποία αποτελεί μία πιο ειδική εξέταση ,προσδιορίζει την κατάσταση της ούρησης.
Έτσι,λοιπόν ,ο ασθενής ουρεί σε ένα ειδικό μηχάνημα ,το ουρόμετρο, το οποίο και υπολογίζει με πόση δύναμη εξέρχονται τα ούρα σε σχέση με το χρόνο και την ποσότητα. Δίδεται ,λοιπόν,η δυνατότητα προσδιορισμού αν και κατά πόσο υφίσταται πρόβλημα στην ούρηση οφειλόμενη στον προστάτη αδένα.
- Η υπερηχοτομογραφία (υπέρηχος) περιλαμβάνει την εξέταση των νεφρών ,του προστάτη αδένα και της ουροδόχου κύστεως πριν και μετά την ούρηση.Προσδιορίζει ,λοιπόν, με ακρίβεια το μέγεθος του αδένα καθώς και τη σχέση του με την ουροδόχο κύστη ,όπως την ύπαρξη ή όχι υπολειπόμενου ούρων (κατακράτηση) ,ενώ τέλος απεικονίζει και την κατάσταση των νεφρών.
Κατά τη γέννηση ο προστάτης αδένας έχει βάρος λίγων γραμμαρίων ενώ κατά την εφηβεία και υπό την επίδραση των ανδρογόνων αυξάνει σε μέγεθος και φτάνει εκείνο που έχει στον ενήλικο άντρα δηλαδή περίπου τα 20 γραμμάρια.Το βάρος αυτό παραμένει το ίδιο για 25 περίπου χρόνια ενώ κατά τη διάρκεια της πέμπτης δεκαετίας παρατηρείται σε ένα ποσοστό 75% μία περαιτέρω αύξηση του μεγέθους του προστάτη.Η υπερπλασία αυτή είναι δυνατόν να παραμείνει μικροσκοπική και να μην καταλήξει σε σημαντική αύξηση του προστάτη αδένα , στους περισσότερους όμως άντρες εξελίσσεται ,η διόγκωση αυτή του προστατικού ιστού, γύρω από την ουρήθρα και είναι δυνατό να προκαλέσει ενοχλήματα και συμπτώματα απόφραξης.
Οι επιπτώσεις της υπερπλασίας δεν είναι δυνατόν να καθορισθούν με ακρίβεια επειδή ένα ποσοστό αντρών με υπερπλασία του προστάτη δεν παρουσιάζει κανένα κλινικό σύμπτωμα ή πάθηση για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αφορά την πλειονότητα των ανδρών που ξεπερνούν την ηλικία των 50 χρόνων ενώ μπορεί να παρουσιασθεί και σε μικρότερες ηλικίες. Έτσι ,λοιπόν, από την ηλικία των 40-50 ετών αρχίζει ο προστάτης αδένας και διογκώνεται κάτω από την επίδραση μίας ορμόνης (της λεγόμενης ανδρικής ορμόνης ) της τεστοστερόνης. Ήδη στην ηλικία των 50 ετών οι μισοί άνδρες παρουσιάζουν υπερτροφικό προστάτη ενώ στην ηλικία των 80 ετών σχεδόν στο 100%.
Συμπτώματα
H διόγκωση του προστάτη γίνεται σταδιακά και προοδευτικά, γι’ αυτόν το λόγο και τα συμπτώματα μπορεί να μην είναι τόσο έντονα. Λόγω ,λοιπόν, της θέσης του οργάνου ,είναι λογικό να προκαλεί και ανάλογα συμπτώματα από τη στιγμή που παρουσιάζεται η διόγκωση αυτή.
Όταν ο άνδρας επιθυμεί να ουρήσει ο προστάτης παρεκτοπίζεται με σκοπό φυσικά την ελεύθερη ούρηση. Όπως γίνεται αντιληπτό αρχίζει να υπάρχει δυσκολία στην ούρηση (δυσουρία) κι αυτό διότι ο διογκωμένος προστάτης εμποδίζει, λόγω των διαστάσεών του ,την ελεύθερη ούρηση προς τα έξω, αφού βρίσκεται ακριβώς μπροστά από την ουροδόχο κύστη.Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα εμφανισθούν και πολλά άλλα συμπτώματα όπως είναι η συχνουρία, η νυκτουρία, ο πόνος, η μείωση της ακτίνας ούρησης ή ακόμα και η διακοπτόμενη ροή των ούρων.
Επίσης η αίσθηση πως η κύστη δεν είναι ποτέ πλήρως άδεια ακόμη και μετά την ούρηση, η ακράτεια, η επιτακτικότητα (το ξαφνικό αίσθημα για επείγουσα ούρηση), η δυσκολία στην εκκίνηση της ούρησης ή ακόμη και η επίσχεση (διακοπή της ροής των ούρων).
Διάγνωση
Δακτυλική εξέταση |
Οι κυριότερες εξετάσεις ελέγχου της υπερπλασίας του προστάτη είναι κατά βάση τρείς: η δακτυλική εξέταση ,η μέτρηση της ροής των ούρων και το υπερηχογράφημα του προστάτη.
- Η δακτυλική δια του ορθού εξέταση αποτελεί μία σοβαρή ,απλή και σύντομη εξέταση που σκοπό έχει να εκτιμήσει τον όγκο, το μέγεθος του προστάτη και να αποκαλύψει τυχόν ανωμαλίες στο περίγραμμα, την υφή καθώς και την ύπαρξη ύποπτων περιοχών για κακοήθεια.
- Η μέτρηση της ροής των ούρων προσδιορίζεται με την ουρομετρία.Η ουρομετρία ,η οποία αποτελεί μία πιο ειδική εξέταση ,προσδιορίζει την κατάσταση της ούρησης.
Έτσι,λοιπόν ,ο ασθενής ουρεί σε ένα ειδικό μηχάνημα ,το ουρόμετρο, το οποίο και υπολογίζει με πόση δύναμη εξέρχονται τα ούρα σε σχέση με το χρόνο και την ποσότητα. Δίδεται ,λοιπόν,η δυνατότητα προσδιορισμού αν και κατά πόσο υφίσταται πρόβλημα στην ούρηση οφειλόμενη στον προστάτη αδένα.
- Η υπερηχοτομογραφία (υπέρηχος) περιλαμβάνει την εξέταση των νεφρών ,του προστάτη αδένα και της ουροδόχου κύστεως πριν και μετά την ούρηση.Προσδιορίζει ,λοιπόν, με ακρίβεια το μέγεθος του αδένα καθώς και τη σχέση του με την ουροδόχο κύστη ,όπως την ύπαρξη ή όχι υπολειπόμενου ούρων (κατακράτηση) ,ενώ τέλος απεικονίζει και την κατάσταση των νεφρών.