Το σύστημα βαθμολόγησης Gleason

Gleason score

Donald F. GleasonΤο σύστημα βαθμολόγησης Gleason χρησιμοποιείται στην αξιολόγηση της πρόγνωσης των ανδρών με καρκίνο του προστάτη. Περιγράφει την ιστολογική εμφάνιση του προστατικού καρκίνου κάτω από μικρή μεγέθυνση, δηλαδή την αρχιτεκτονική του μορφή σε αντίθεση με την κυτταρολογική διαβάθμιση.

Το σύστημα Gleason σε σχέση και με άλλες παραμέτρους, προσδιορίζουν την έκταση, σταδιοποίηση και την πιθανή βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου του προστάτη, η οποία και αποτελεί βασική προϋπόθεση όσον αφορά την πρόγνωση αλλά και τις κατευθυντήριες προσεγγίσεις αντιμετώπισης και θεραπείας του καρκινώματος.

Το δείγμα του ιστού λαμβάνεται από τον προστάτη αδένα,  βιοψία, και στη συνέχεια προσκομίζεται στον Παθολογο-ανατόμο ο οποίος και θα προσδιορίσει το score κακοήθειας κατά Gleason.

Διαβάθμιση κατά Gleason

• Βαθμός 1: Ο καρκινικός ιστός ομοιάζει αρκετά με το φυσιολογικό.

• Βαθμός 2: Το καρκίνωμα διατηρεί καλά σχηματισμένους ομοιάζοντες με τους φυσιολογικούς αδένες οι οποίοι ωστόσο είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος και εμφανίζουν ήπια διαταραχή. 

• Βαθμός 3: Το καρκίνωμα εξακολουθεί να έχει αναγνωρίσιμη αδενική δομή παραταύτα παρουσιάζει αρχιτεκτονική διαταραχή. Σε μεγαλύτερη μεγέθυνση ορισμένα από τα κύτταρα αρχίζουν να διηθούν το γύρω ιστό.

• Βαθμός 4: Το καρκίνωμα διατηρεί ελάχιστους αδένες και απαρτίζεται κατά την πλειοψηφία του από διηθητικά κύτταρα.

• Βαθμός 5: Δεν υπάρχουν αναγνωρίσιμοι αδενικοί σχηματισμοί στον ιστό παρά μόνο επίπεδες αθροίσεις διηθητικών κυττάρων στο γύρω ιστό. Ενίοτε αναγνωρίζεται και η παθογνωμονική νέκρωση φαγεσωρικού τύπου (comedo necrosis).

Εικόνα 1 : Διαβάθμιση κατά Gleason

Το σύστημα διαβάθμισης κατά Gleason καθορίζεται από μια κλίμακα από το 1 έως το 5. Ο καλά διαφοροποιημένος προστατικός καρκίνος δηλαδή Gleason grade 1 ή 2 χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα ομοειδή αδένια με πολύ μικρές πυρηνικές αλλαγές.
Η διαβάθμιση που απαντάται συχνότερα είναι η 3. Η αλλοίωση αυτή επιδεικνύει τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία στην αρχιτεκτονική, το μέγεθος των αδενίων, το σχήμα και τη φυσιολογία τους.

Η διαβαθμίσεις Gleason 4 και 5 αναπαριστούν πολύ επιθετικότερα νεοπλάσματα με αξιοσημείωτη κυτταρική ατυπία, όρια διηθημένα σε μεγάλο βαθμό, επέκταση στις σπερματοδόχους κύστεις και/ή μεταστατική εξάπλωση.

Το μοτίβο 5 κατά Gleason αποτελεί τον υψηλότερο βαθμό και περιλαμβάνει ένα συμπαγές μοτίβο με κεντρική νέκρωση ή μεμονωμένα διηθητικά κύτταρα.

- Ο καρκίνος του προστάτη είναι συνήθως ετερογενής με δύο ή και περισσότερες διαβαθμίσεις Gleason σε ένα και μόνο όγκο. Για τον παραπάνω λόγο ο Gleason επέλεξε να ενσωματώσει μία πρωτεύουσα και μία δευτερεύουσα διαβάθμιση στο σύστημα. Έτσι, λοιπόν , οι πιθανοί συνδυασμοί της διαβάθμισης κατά Gleason κυμαίνονται από 2 (1 + 1) έως 10 (5 + 5).

Για παράδειγμα, αν ο πιο κοινός όγκος μοτίβο ήταν βαθμού 3 και το επόμενο πιο συνηθισμένο μοτίβο του όγκου ήταν 4ου βαθμού, το σκορ Gleason είναι 3 +4 = 7.
Καρκίνοι με μεγαλύτερο Gleason score  είναι πιο επιθετικοί και έχουν χειρότερη πρόγνωση.

Ευχαριστώ θερμά την κα Νικολαίδου Χριστίνα, Ειδ/νη στην Παθολογική Ανατομική, για την ευγενική της συνεισφορά στη δημιουργία του συγκεκριμένου άρθρου.